- EXCELSA
- EXCELSAin quibus Israelitae idolis suis sacra fecêre, hanc habuêre originem. Antiquitus Gentiles, non solum nulla habuêre templa, in quibus sacra peragerent, sed nec exstruere illa licitum esse credebant: quod enim Soli, quem pro Deorum sum mum habuêre, capiendo sufficiens esset domicilium? Unde dicere soliti: Mundus universus est Templum Solis, Alex ab Alexandro l. 2. c. 12. Postea cum templorum increbuit usus, non pauca tamen illorum intectamansêre, ὕπαιθρα Graecis vide infra dicta, qualia Terminus aliiqueve miserorum hominum Dii habebant. Unde non alius sacris iis visus semper est convenientior locus, quam colles montesque, quos Numinibus suis consecratum ivêre; angustiis enim Templorum Fanorumqueve Divinitatem constringi non posse vel ipsi viderant. Hinc itaqueve Mercurius Cyllenius, Venus Erycina, Iupitet Capitolinus, alii aliter, ab excelsis hisce locis cognominare coepêre. Haec dein lucis cuiqueve Deorum dicatâ arbore refertis, exornari sunt conati. Virg. Ecloga 7. v. 61.Populus Alcidae gratissima, vitis Iaccho,Formosae myrtus Veneri, sua laurea Phoebo etc.A Gentibus transiit consuetudo ad Israelitas, qui sub Othniele, et Ehude Iudicibus, a vero Deo ad Idola primum se convertêrunt. Iudic. c. 3. v. 7. quum itaque facerent filii Israelis quod malum videtur in oculis Iehovae, obliti Iehovae Dei sui, colerentque Bahalimos et idola lucorum. Quae idololatria sequentibus temporibus tantum cepit incrementi, ut peculiare institueretur collegium Sacerdotum, qui Prophetaeluci dicti sunt, 1. Regum c. 18. v. 19. ubi quadringenti eorum fuisse leguntur: Et peculiaria haberent Idola lucorum, ut patet ex 2. Chron c. 15. v. 16. ubi Mahaca, avia Asae Rex cum luco horrendam statuam fecisse memoratur. Dum, quemadmodum Christianorum quidam Sanctis sua Templa dedicant, Petro, Paulo, Andreae etc. cuique Numini peculiarem consecrarunt lucum. Unde apud Romanos quoqueve Diana modo Nemorensis, modo Arduenna, modo Albunea appellata est, ab Excelsis, ubi luci ei sacri fuêre. Imo non nomina solum ab his accepêre, sed etiam aliquando Luci appellati ipsi leguntur. Sic Iosias Rex 2 Reg. c. 23. v. 6. Exportasse lucum e domo Iehovae dicitur, i. e. Idolum, cui luci forte figura insculpta erat: quemadmodum argentea simulacta templi Dianae, a Demetrio fabricata, templa Dianae appellantur, Act. c. 19. v. 24. Duravit autem Idololatria haec, usque ad tempora praefati Iosiae: quamvis enim Hiskia Rex 2. Reg. c. 18. v. 4. amovit Excelsa, fregit statuas, et excidit lucum, haec omnia tamen rursus aedificavit Manasses fil. eius eiusdem libri c. 21. v. 3. ac fecit lucum, quemadmodum fecerat Achab Rex Israelis. Donec eius ex filio Ammone nepos Iosias Excelsa polluit, et confractis statuis ac succisis lucis eorum, implevit loc a eorum ossibus hominum, c. 23. v. 5. 6. 8. 13. 14. et 15. circa A M. 3322. A. C. N. 626. postquam durassent An. circiter 802. Vide Thom. Godwin de ritibus Hebraeor. l. 2. c. 4. Helvicum Chronolog. etc.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.